نوزادان
نوزاد با پشت سر گذاردن مرحله تولد که در حقیقت پرخطرترین و مشکل ترین مرحله زندگی اوست، پا به عرصه وجود میگذارد. با اینکه این دوره کوتاه است ولی تغییرات گسترده و شگرفی در عملکرد سیستم های مختلف بدن نوزاد بوجود می آید تا او را از وابستگی زندگی داخل رحمی خارج کند. بریدن بند ناف، هر چند نوزاد را بطور فیزیکی از مادر جدا میکند ولی بقاء و سلامت نوزاد همچنان با زندگی و سلامت مادر در ارتباط تنگاتنگ باقی می ماند.
نوزاد به علت قرار گرفتن در مایع داخل رحمی، هنگام تولد خیس است که باید بلافاصله بعد از تولد جهت گرم نگهداشتن و جلوگیری از سرد شدن بدن وی، او را با حوله تمیز خشک نمود.
بلافاصله بعد از تولد، نوزاد باید شروع به تنفس و یا گریه نماید و رنگ بدن وی صورتی باشد به همین دلیل جهت اطمینان از سلامتی نوزاد، ماما یا پزشک، نوزاد را از نظر تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس، رنگ پوست، قدرت عضلانی و پاسخ غیرارادی به محرک ها (رفلکس ها)، مورد ارزیابی قرار می دهد.
سر نوزاد در اثر خروج از کانال زایمان (در زایمان طبیعی) ممکن است مختصری برجسته یا اصطلاحاً دراز شود. این وضعیت موقتی بوده و بتدریج بعد از چند روز، سر، ظاهر گرد خود را پیدا می کند.
| بلافاصله پس از تولد، نوزاد هوشیار است اما پس از مدت نسبتاً کوتاهی هوشیاری او کمتر میشود. در صورتی که زایمان مادر بدون عارضه و بی درد باشد، این مرحله اختلال هوشیاری، ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد، ولی اگر مادر در طی زایمان، دارو دریافت کرده باشد این دوران تا ۳ و حتى 4 روز طول می‌کشد. |  |
نوزاد در همان دوران زندگی داخل رحمی قادر است نور را از وراء شکم مادر تشخیص دهد. قدرت بینایی (Visual aquity) نوزاد حدود ۳۰ برابر کمتر از بالغین است. چشمهای نوزاد عمل تطابق را انجام نمی‌دهد ولی اشیائی که بطور ثابت در فاصله کانونی ۱۹ سانتی متر از چشم او قرار گیرند را خوب میبیند. او اشیاء متحرک را بهتر می‌پسندد، بخصوص اگر آن شی یا تصویر شبیه چهره انسان باشد و حرکت آن افقی و کند باشد.
| نوزاد قادر است صداها را بشنود. در زندگی داخل رحم با صدای قلب مادر آن چنان مأنوس میشود که پس از به دنیا آمدن هنوز شنیدن آن صدا برایش آرامش بخش است. نوزاد این توانمندی را دارد افرادی را که از او مراقبت می‌کنند را به خود جلب نماید و آنچنان، آنان را به خود علاقمند سازد که در امر بهبود رشد و تکامل وی از او حمایت کنند. |  |
نوزاد مزه ها را درک میکند و نسبت به طعم های مختلف، از جمله شوری و شیرینی و حتی شیر گاو و شیر مادر واکنشهای متفاوت نشان می دهد. حس لامسه اوهم نسبت به محرکهای مختلف واکنشهای گوناگون دارد. مثلاً ماساژ ملایم بدن برای او آرامش بخش و حرکت سریع بیشتر تحریک آمیز است. همچنین تعداد ضربات بر روی بدن نوزاد در هر ثانیه آثار متفاوتی را در او ایجاد میکند مثلاً اگر تعداد ضربات ۳ بار در ثانیه باشد، آرامش بخش بوده ولی اگر ۶-۵ بار در ثانیه باشد، هوشیار کننده است.
نوزاد قادر است بو را خوب تشخیص دهد و بین بوی دستمالی که در داخل سینه بند مادرش (که برای جذب شیر اضافی گذاشته می شود) با سایر مادران تفاوت قائل شود. او می‌تواند در روز پنجم تولد بوی مادر را تمیز دهد.
|
بلافاصله بعد از تولد سر و بدن نوزاد را خشک نموده و او را به طور عریان برای تماس پوستی با بدن مادر، روی شکم با سینه مادر قرار میدهند و هر دو را با پتو یا ملافه ای نرم و گرم می‌پوشانند، تا گرمای بدن نوزاد حفظ شود. در این حالت مادر و نوزاد آرام شده و ضربان قلب و تنفس نوزاد منظم میشود و گریه و اضطراب او هم کاهش می یابد. در زایمان طبیعی و یا سزارین بدون بیهوشی، تغذیه نوزاد با شیر مادر بلافاصله بعد از تولد شروع میشود. در سزارین با بیهوشی عمومی، چند ساعت بعد از تولد و به محض هوشیاری و توانایی جسمانی مادر، میتوان نوزاد را در آغوش مادر گذاشت تا او نوزادش را ببیند، لمس کند و شیر دادن را شروع نماید. نوزاد نیازمند تغذیه با شیر مادر است و شیر مادر غذایی بی نظیر و بدون جایگزین برای اوست. |
 |
همه نوزادان، چه آنهایی که با زایمان طبیعی و چه از طریق سزارین متولد شده اند و سالم هستند باید در تمام شبانه روز در کنار مادر باشند، این هم اتاقی و همراهی مادر و نوزاد از زمان تولد شروع میشود و وقتی مادر به اتاق خودش منتقل میشود نوزاد هم همراه او منتقل شده و در تخت خودش (کات) که کنار تخت مادر قرار دارد گذاشته می شود. این اقدام یکی از ده اقدام بیمارستانهای دوستدار کودک است.
در طی حضور نوزاد در بیمارستان و ترجیحاً در ۲۴ ساعت اول عمر، تلقيح واكسن ب.ث.ژ به منظور پیشگیری از سل و واکسن هپاتیت و خوراندن قطره فلج اطفال (پولیو) انجام میشود.
توصیه میشود برای تمام نوزادان در روز ۳ الی ۵ بعد از تولد، آزمایشات غربالگری به منظور اطمینان از عدم ابتلاء نوزاد به برخی بیماریهای قابل پیشگیری (در صورت تشخیص زودرس) انجام شود. مشکلات و بیماریهای مورد نظر شامل:
· کم کاری غده تیروئید نوزاد (هیپوتیروئیدیسم)
· غربالگری شنوایی
· فنیل کتونوری، بیماری شربت افرا و گالاکتوزمی (نقص آنزیمی در بدن نوزاد که می‌تواند در صورت دیر تشخیص دادن سبب عقب ماندگی ذهنی نوزاد شود)
· فاویسم (کمبود آنزیم G6PD) که در صورت تشخیص به موقع میتوان به طور کامل ازعوارض آن جلوگیری کرده و یا از عوارض آن کاست
· با نظر پزشک بهتر است قبل از یک ماهگی، نوزاد از نظر شنوایی بررسی شود. در بسیاری از مراکز درمانی که برنامه غربالگری شنوائی انجام می شود، این بررسی ممکن است در روزهای اول تولد در بالین نوزاد انجام شود
· به صلاحدید پزشک در نوزادانی که عامل خطر یا سابقه فامیلی خاصی در رابطه با مشکلات یا بیماریهای سیستم بینایی دارند، بررسی بینایی نوزاد انجام میشود.
مادر و نوزاد باید در زایمان طبیعی حداقل ۲۴ ساعت و در زایمان از طریق سزارین حداقل 4۸ ساعت در بیمارستان اقامت داشته باشند و سپس با شرایط زیر مرخص شوند:
1. عارضه ای در قبل، حین و بعد از زایمان وجود نداشته باشد
2. علایم حیاتی نوزاد طبیعی و ثابت باشد
3. زایمان یک قلو و سن جنینی ۳۸ تا 42 هفته و وزن تولد متناسب با سن جنینی باشد
4. در معاینه فیزیکی سالم باشد
5. نوزاد ترجیحا در دو ساعت یک بار و با حداقل ۸ بار در ۲۴ ساعت، تغذیه موفق داشته باشد
6. ظرف ۲۴ ساعت اول زندگی زرد نشده باشد
7. نوزاد در روز اول حداقل یک بار ادرار و یک بار مدفوع داشته باشد
8. نوزاد پسر تا دو ساعت بعد از ختنه خونریزی نداشته باشد
9. شیر مادر به خوبی جریان پیدا کرده باشد
10. مشکلات پستان یا شیر نخوردن و پستان نگرفتن وجود نداشته باشد
11. ساچوریشن هر ۴ اندام در پالس اکسیمتری طبیعی باشد
زمان ویزیت نوزاد با توجه به اینکه چند ساعت پس از تولد در بیمارستان حضور داشته و چه موقع ترخیص شده است تعیین می گردد.
· اگر به هر دلیلی نوزاد کمتر از ۲۴ ساعت بعد از تولد از بیمارستان مرخص شده باشد، اولین ویزیت وی، 2 روز بعد از ترخیص است
· اگر نوزاد بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تولد از بیمارستان مرخص شده باشد، اولین ویزیت وی، ۴ روز بعد از ترخیص و اگر ۴۸ ساعت بعد از تولد از بیمارستان مرخص شده باشد، اولین ویزیت وی، 5 روز بعد از ترخیص انجام می گیرد
· کلیه نوزادان صرف نظر از مدت حضورشان در بیمارستان، 10 تا ۱۵ روزگی میبایست مجدداً توسط پزشک مورد معاینه قرار بگیرند.
· ویزیت بعدی در یک ماهگی است.
بهترین آزمایش برای پی بردن به اینکه نوزاد سردش شده یا گرمش است این است که اگر بازوها، ران ها، گردن و تن (قسمتهای مرکزی بدن) و صورت سرد است، نوزاد سردش شده و باید لباس اضافه به وی پوشاند. سردی نوک بینی و نوک انگشتان دست و پا به تنهایی ملاک یخ کردن نوزاد نیست. برعکس اگر پیشانی یا پس سر و گردن نوزاد از عرق مرطوب شده است نوزاد گرمش شده و باید لباسش کم شود.
هر چه ارتباط عاطفی مادر و نوزاد زودتر و بهتر برقرار گردد، احتمال افسردگی بعد از زایمان مادر کمتر شده و مادر در شیردهی موفق تر خواهد بود.
| نقش پدر نیز در حمایت عاطفی و روانی مادر و نوزاد، همچنین برقراری امنیت در دلبستگی کودک و موفقیت تغذیه با شیر مادر بسیار مهم است. صدای مادر، پیام عشق و احساسات او فواید بسیاری برای تکامل نوزاد دارد نوزاد بوی مادر خود را کاملاً حس کرده و آغوش مادر، لمس پوست او و شنیدن صدایش برای نوزاد رشد و تکامل بهتری را فراهم میکند. مادر باید با نوزاد خود سخن بگوید همچنین سایر افراد خانواده نیز باید با نوزاد صحبت کنند. اما صداهای بلند ممکن است منجر به ترس نوزاد و از دست رفتن آرامش و امنیت او شود لذا همه افراد خانواده باید سعی کنند در محیط زندگی نوزاد، آرام صحبت نمایند. |  |
برای جلوگیری از کاهش حرارت بدن نوزاد و سرد شدن وی می بایست:
· تماس پوست با پوست مادر و نوزاد هر چه سریع تر و به مدت طولانی تر، برقرار گردد
· گرمای اتاق بین ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد باشد
· از پوشش مناسب فصل برای نوزاد استفاده شود
· تغذیه از پستان مادر، به طور مکرر انجام شود
· از گذاردن نوزاد روی سطوح سرد و کنار پنجره و یا در معرض جریان هوا، برای تعویض پوشک و یا لباس خیس نوزاد، خودداری شود. پوشک و لباس خیس نوزاد نیز باید هر چه زودتر تعویض گردد
· سر نوزاد با کلاه پوشانده شود و در هفته های اول زندگی نیز برای گرم نگهداشتن پاها از جوراب استفاده شود
به نوزادانی که قبل از هفته 37 جنینی بدنیا می آیند در اصطلاح نارس یا زودرس گفته میشود. که معمولآ به علت حاملگی های سنین نوجوانی، فاصله کم میان بارداری‌ها، خانواده هایی که سابقه زایمان بیش از ۲ فرزند دارند، می‌باشد.
· می بایست به ظاهر نوزاد کاملاً توجه داشت تا در صورت مشاهده مورد مشکوک به پزشک اطلاع داده شود.
· پوست نوزاد طبیعی صورتی مایل به قرمز است در صورت کبودی پوست صورت و یا رنگ پریدگی وی باید با پزشک مشورت شود.
· هنگام زردی پوست صورت نوزاد نیز باید برای گرفتن دستورات لازم مراقبتی و یا درمانی با پزشک مشورت شود.
· گاهی پوست نوزاد با پوشش چرب و سفید رنگی به نام ورنیکس پوشیده میشود که این ماده از پوست محافظت می نماید و با اولین شست و شو پاک میشود.
· پوست بدن بعضی از نوزادان خصوصاً نوزادان نارس نرم است و در بعضی از نوزادان به ویژه آنهایی که بعد از هفته ۴۰ بارداری به دنیا می آیند چروکیده و همراه با پوسته ریزی است که طبیعی بوده و نیاز به چرب کردن ندارد. پوست بدن نوزادان توسط موهای نرمی پوشیده شده است که بعد از ۱ تا ۲ هفته از بین می رود.
· در برخی نوزادان، مویرگهای بعضی از نقاط پوست نظیر وسط پیشانی، پشت کردن و روی پلک فوقانی ممکن است بر جسته و صورتی رنگ باشد که به آنها اصطلاحاً همانژیوم گفته میشود. این حالت طبیعی بوده و معمولاً به تدریج محو می شوند.
· در طی ۲ تا ۳ روز اول تولد، بثورات نوزادی به شکل برجستگی های سفید رنگ روی پوست نوزادان شایع بوده و در اکثر نقاط بدن به جز کف دست و پا ظاهر میشوند و بتدریج در طی یک هفته خود به خود از بین میروند. در صورتی که این بثورات قرمز و یا چرکی شود می بایست به پزشک مراجعه نمود.
|
برای درمان راش با جوشهای ریز و قرمزی که بین رانهای نوزاد ظاهر میشود، همواره باید این نواحی را تمیز و خشک نگه داشت. برای تسریع در بهبودی، بهتر است این نواحی را در معرض هوا و در صورت امکان نور خورشید قرار داد. از دست زدن به چشم نوزاد باید خود داری نمود و در صورت مشاهده ترشح چرکی و یا اشک ریزش به پزشک مراجعه شود. تورم پلک نوزاد در هنگام تولد شایع است و ممکن است همراه با ترشحات مخاطی باشد. اگر این حالت در اولین روز زندگی دیده شد، جای نگرانی نیست معمولاً خود به خود بهبود می یابد. در صورت تورم و قرمزی پلکها همراه با ترشحات چرکی باید به پزشک مراجعه شود. |
 |
· کشیدن سورمه به چشم نوزاد به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
· از ریختن هرگونه قطره و یا مایعاتی نظیر چای، درون چشم نوزاد خودداری شود. رگه های خونی ملتحمه چشم نوزاد طبیعی بوده و در عرض ۱ تا ۲ هفته اول بعد از تولد، خود به خود بهبود می یابد.
· در بعضی مواقع ممکن است در موقع تمرکز، یک چشم انحراف پیدا کند ولی این حالت موقتی است و بعد از ۵ تا ۶ ماهگی از بین می رود. اگر انحراف چشم (لوچی) در موقع متمرکز کردن دو چشم بر یک شی بعد از ۶ ماهگی ادامه یابد چشمان کودک باید توسط چشم پزشک معاینه گردد.
اگر در هنگام گریه کردن یک طرف دهان نوزاد بیشتر از طرف دیگر حرکت کند، احتمالاً اعصاب صورت صدمه دیده است و باید به پزشک مراجعه شود.
در بعضی از نوزادان به طور نادر ممکن است کام نوزاد و یا لب او به خوبی تشکیل نشده و دارای شکافی باشد که در آن صورت ممکن است نیاز به گذاشتن کام مصنوعی توسط دندانپزشک برای نوزاد و ادامه تغذیه وی با شیر مادر باشد.
برفک، یکی از شایعترین بیماریهای دهان نوزاد می باشد. این عارضه به صورت ترشحات سفید و پنیری بر روی زبان، سقف دهان و سطح داخلی گونه ها دیده می شود. در صورت رویت برفک دهان به پزشک مراجعه گردد.
بهتر است نوزاد قبل از یک ماهگی، از نظر شنوایی غربالگری شود. در بسیاری از بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها که برنامه غربالگری شنوائی انجام می شود، این بررسی در روز اول تولد در بالین نوزاد انجام می شود.
سوراخ کردن گوش نوزاد دختر باید با وسایل استریل و تمیز در شرایط کاملاً بهداشتی انجام شود اگر چه این امر در دوران نوزادی توصیه نمی شود و بهتر است به بعد از ۶ ماهگی موکول گردد.
بندناف همیشه باید خشک، تمیز و باز نگه داشته شود بنابراین نباید از ناف بند استفاده کرد. پوشک را باید طوری بست که بند ناف داخل پوشک قرار نگیرد تا به ادرار آغشته نشود.
بعضی از مادران تصور می کنند تا بند ناف نیفتاده، نباید نوزاد را استحمام کرد. این باور درست نیست و استحمام نوزاد مخصوصاً تمیز کردن اطراف ناف در زودتر افتادن بند ناف مؤثر است.
در صورت قرمزی اطراف بند ناف، بوی بد و یا ترشح از بند ناف باید فوراً به پزشک مراجعه نمود.
توصیه میشود بندناف از نظر خونریزی احتمالی حداقل روزی یکبار مشاهده شود.
فتق نافی ( بیرون زدگی ناف ) نسبتا شایع است. اگر قطر آن کمتر از ۲ سانتی متر باشد نیازی به درمان ندارد و اغلب در سال‌های اول زندگی خود به خود بهبود می یابد مگر آنکه اندازه آن بزرگتر از حد معمول باشد.
چرخش خفیف انگشتان پا به سمت داخل (پا چنبری) وضعیتی بسیار شایع و ناشی از وضعیت نامناسب جنین در رحم مادر است که در طی چندروز خود بخود بهبود می یابد. اما اگر علت آن مشکل در استخوان پا باشد، باید بررسی های لازم توسط پزشک صورت گیرد. معمولاً این مشکل با ورزش دادن و یا گچ گرفتن پاها بر طرف میگردد.
در رفتگی مفصل ران که شاید اصطلاح نارس بودن مفصل ران صحیح تر باشد، در بعضی از نوزادان خصوصاً نوزادان دختر شایع و با تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب و به موقع اکثرا قابل درمان و اصلاح می باشد.
در بعضی از نوزادان دختر ممکن است از دستگاه تناسلی، ترشحاتی همراه با رگه های خونی خارج شود که طبیعی است و به علت قطع هورمون‌های زنانگی مادر است که در طی بارداری نوزاد در معرض آن بوده و نیازی به پاک کردن ترشحات نیست زیرا بعد از چند روز خود به خود قطع خواهد می شود.
1. آغوز یا ماک یا شیر روزهای اول که زرد رنگ و غلیظ است، حاوی مواد مغذی و عوامل ایمنی است که باعث مصونیت و محافظت شیرخوار در برابر عفونت ها می گردد.
2. تأمین کامل نیاز غذایی بدن شیرخوار متناسب با قدرت هضم و گوارش او
3. شیر مادر بهترین الگوی رشد و تکامل مطلوب را فراهم میکند.
4. ایجاد یک رابطه عاطفی قوی با مادر و افزایش امنیت روانی شیرخوار در بزرگسالی
5. پیشگیری از ابتلاء به سرطان، دیابت، آسم، اگزما، آلرژی و عفونت‌های مختلف گوارشی و تنفسی شیرخوار
6. سوخت و ساز بهتر کلسترول خون و جلوگیری از افزایش آن و کاهش ابتلا شیرخوار به فشار خون و بیماریهای قلبی، عروقی و کلیوی در بزرگسالی
7. تقویت و افزایش بیشتر هوش شیرخوار
8. به علت وجود مقداری چربی در شیر انتهایی هر نوبت شیردهی، شیرخوار به طور کامل سیر شده و پرخوری نمی‌کند در نتیجه کمتر چاق می شود و بروز چاقی در بزرگسالی نیز کاهش می یابد.
9. بهترین غذا برای نوزادان نارس، کم وزن و یا مبتلا به بیماریهای مختلف (عفونت گوش، اسهال، زردی و...) شیر مادر است. در اینگونه موارد شیردهی به هیچ عنوان قطع نشود.
بیماریهای زیر در کودکانی که شیر مادر می خورند کمتر دیده می شود:
|
· گوش درد حاد و مزمن · مننژیت و سپسیس (عفونت سیستمیک) نوزادی و سل · عفونت ادراری · سرطان خون · افزایش کلسترول و بیماریهای عروقی · پوسیدگی دندان و نیاز به ارتودنسی · بیماریهای مزمن تنفسی و گوارشی · عفونت های بیمارستانی · کمبود فقر آهن (به دلیل جذب بهتر آهن شیر مادر) · پیوست و دل درد · برفک · شبکوری (به دلیل وجود ویتامین A کافی در شیر مادر) · برگشت محتویات معده به مری (ریفلاکس) · سوء تغذيه · انگشت مکیدن |
 |
رعایت برخی نکات سبب میشود که مکیدن شیرخوار آسانتر و جریان شیر بیشتر شود و از بروز زخم و شقاق نوک پستان نیز جلوگیری به عمل آید. این نکات عبارتند از:
o تغذیه با شیر مادر باید از بدو تولد شروع شود.
o قبل از هر بار شیر دهی، مادر دست‌ها را با آب و صابون بشوید ( استحمام و یا شستن پستانها فقط با آب ولرم روزی یکبار کافی است)
o دفعات شیر خوردن معمولاً ۸ تا ۱۲ بار توصیه شده ولی این تعداد در طی شبانه روز بر حسب میل و تقاضای شیرخوار متفاوت است.
o در هفته های اول در هر وعده تغذیه، از هر دو پستان به نوزاد شیر داده شود تا موجب تحریک ترشح شیر شود.
o طول مدت شیر خوردن و فواصل شیردهی باید مطابق میل و تقاضای نوزاد باشد.
o حجم شیر مادر در روزهای اول محدود است اما همین مقدار نیازهای تغذیه ای نوزاد را تأمین میکند و به تدریج با مکیدن مکرر پستان، به حجم شیر اضافه میشود.
o در هر وعده شیردهی، قسمت اول شیر رقیق تر و آخر آن غلیظ تر و چرب تر است. برای رشد مطلوب، شیرخوار باید هر دو بخش شیر را دریافت کند.
توصیه می شود نوزاد در هر وعده از دو پستان تغذیه کند، یعنی باید اجازه داد تغذیه از پستان اول را تمام کرده و خودش آن را رها کند تا شیر پرچرب انتهایی را دریافت کرده باشد. سپس پستان دوم در اختیارش گذاشته شود تا درصورت تمایل تغذیه کند.
مهمترین عامل تولید و افزایش شیر مادر، مکیدن صحیح و مکرر نوزاد از پستان مادر با توجه به میل و تقاضای او و تخلیه مرتب پستانها است.
اگر در اکثر دفعات، مدت مکیدن بیش از 4۰ دقیقه و یا مدت شیر خوردن کمتر از ۱۰ دقیقه باشد و یا بیش از ۱۲ بار در شبانه روز (پس از به شیر آمدن مادر) نوزاد شیر بخورد، این امر ممکن است ناشی از نادرست گرفتن پستان باشد و باید وضعیت پستان گرفتن نوزاد را اصلاح کرد.
نوزاد را مکرر در هر زمانی از شب و روز که نیاز دارد، باید به پستان گذاشت تا تولید شیر زیاد شود. وقتی جریان شیر برقرار شد، معمولاً شیر خوار ۸ تا ۱۲ بار در شبانه روز شیر می خورد و ممکن است بعضی روزها بیشتر هم نیاز داشته باشد.
در خلال جهش رشد یا طغیان اشتها (هفته ۲ یا ۳ و هفته ۶ و ۱۲ پس از تولد ) شیرخوار چند روزی گرسنه تر از مواقع عادی است و نیاز به دفعات تغذیه بیشتری دارد. این امر نباید سبب نگرانی مادر شود که شاید شیرش کم شده بلکه تقاضای شیر خوار بیشتر شده است.
کاهش وزن نوزاد از ۷ تا %۱۰ وزن هنگام تولد در طی روزهای اول عمر طبیعی است و معمولاً تا روز ۷ تا ۱۰ تولد و حداکثر تا ۱۴ روزگی جبران خواهد شد. شیرخوارانی که از بدو تولد مکرر با شیر مادر تغذیه میشوند وزن کمتری از دست میدهند و کاهش وزن آنان سریع تر جبران می شود.
درباره من بیشتر بدانید
دیگر مطالب آموزشی ما مراقبت‌های بارداری و اکوی جنین اطفال قلب کودکان
تست ورزش
هولتر فشار خون
هولتر نوار قلب
اکوکاردیوگرافی قلب
مراقبت‌های بارداری و اکوی جنین
اطفال
نوزادان
قلب کودکان