تغذیه مادر در دوران شیردهی
شیر مادر دارای ترکیبات مختلفی از انواع مواد مغذی مانند پروتئین ها، ویتامین ها ،املاح، چربی و کربوئیدرات میباشد. مواد مغذی شیر مادر از مادری به مادر دیگر بسیار متفاوت بوده و از یک زمان شیردهی به زمان دیگر نیز تغییر میکند. این دگرگونی را حتی میتوان در ساعات مختلف روز و با تغییرات سنی کودک هم مشاهده نمود.
سال هاست که بحث نقش تغذیه مادر در دوران شیردهی بر روی این ترکیبات و اهمیت تغذیه مادر شیرده در حجم شیر و وزن گیری شیرخوار مورد توجه بوده است. شیردهی، تکمیل فیزیولوژی حلقه تولید مثل در یک زن است و بدن مادر نه تنها در غدد پستانی برای تولید شیر تغییراتی می دهد، بلکه با جمع آوری مقدار کافی ذخائر مواد غذایی در دوران بارداری، خود را برای تولید شیر نیز آماده می سازد.
بعد از زایمان، احساس تشنگی، اشتها و علاقه به غذا خوردن در مادر افزایش مییابد. در سنتهای قدیمی رسم بود که علاوه بر آوردن هدایا برای تولد کودک، حتماً غذاهای پرانرژی و سرشار از پروتئین به مادر داده شود تا انرژی از دست رفته او در طول زایمان، جبران گردد.
تشویق مادران شیرده به استفاده از یک برنامه غذایی مناسب و متنوع که ضمن تأمین مواد مغذی مورد نیاز با فرهنگ غذایی آنان، هم خوانی داشته باشد بسیار اساسی است.
درست است که مادران شیرده به سبزیهای تازه و میوه، نان و غلات و مواد غذایی که منابع خوب کلسیم هم باشد نیازمندند ولی این انتخابها و دستورات باید بر اساس عادات غذایی و سنتهای جامعه و درآمد اقتصادی خانواده باشد. هر قدر الگوی غذایی داده شده، به مادر ساده تر و مناسب تر با عادات غذایی مادر باشد بیشتر مورد توجه و عمل او قرار میگیرد.
تغذیه سالم و خوب به معنی صرف کردن وقت زیاد در آشپزخانه نیست. بسیاری از مواد غذایی، هم مغذی هستند و هم آسان مورد استفاده قرار میگیرند مانند پنیر، ماست، نانهای سبوس دار، گوجه فرنگی، جوانه ها، میوه ها، سبزی های قطعه قطعه شده، تخم مرغ پخته و مغزها (مانند بادام، گردو و فندق) که میتوانند به عنوان میان وعده مورد استفاده قرار گیرند و یا به همراه غذای خانواده مصرف شوند.
خوردن چند وعده غذای کم حجم بهتر از مصرف ۳ وعده غذای حجیم است. بسیاری از مادران، قبل از شیر دادن یک نوشیدنی سالم که مایعات مورد نیاز آنان را تأمین کند انتخاب میکنند.
عادات غذایی مادر، ذخیره سازی دوران بارداری، آگاهی از نقش تغذیه در سلامت خود مادر و اهمیت مواد غذایی دریافتی در ترکیب و حجم شیر مادر بسیار مهم هستند ولی عواملی که بیش از تغذیه مادر در ازدیاد حجم شیر او دخالت دارند و متأسفانه فراموش میشوند عبارتند از: شروع تغذیه با شیر مادر در اولین ساعات تولد نوزاد، تکرر و تداوم تغذیه با شیر مادر، تماس مادر و شیرخوار، تغذیه بر اساس تقاضای شیر خوار و وضعیت صحیح شیردهی