بیماری‌های قلبی در کودکان می تواند از زمان تولد یا حتی در دوران قبل از تولد شروع شود. بیماری‌های قلبی شامل بیماری‌های مادرزادی قلبی و بیماری‌های اکتسابی می شود. بیماری‌های قلبی مادرزادی به 3 دسته کلی زیر تقسیم می‌شوند:

• بیماری‌های قلبی همراه با سیانوز و کبودی رنگ پوست
• بیماری‌های قلبی بدون سیانوز
• بیماری‌های قلبی با تنگی دریچه

آریتمی ها

بيماری‌های قلبی سيانوز دهنده به 2 دسته با افزايش جريان خون ريه و كاهش جريان خون ريه‌ها تقسيم می‌شوند.

بیماری های قبلی مادرزادی سیانوزدهنده با كاهش جریان خون ریوی:

• تترالوژی فالوت (TOF)
• بسته بودن كامل دریچه ریوی (Pulmonary Atresia) به همراه VSD
• بیماری های تك بطنی (فقط بطن چپ) به همراه تنگی دریچه ششی (PS)
• جابجایی عروق بزرگ قلب (TGA) به همراه تنگی پولمونری و VSD
• بسته بودن كامل دریچه تری كوسپید (Tricuspid Atresia)
• هایپوتانسیون شریان ریوی (PAH) و سندروم ایزن منگر
• بزرگی قلب مادرزادی و نارسایی قلب در آنومالی ابشتین (Ebstein's Anomaly)

بیماری های سانوزدهنده قلبی با افزایش جریان خون ریوی (PBF):

• جابجایی عروق بزرگ قلب (DTC-A) با VSD بدون تنگی شریان ریوی (PS)
• ترانكوس آرتریوزوس
• بیماری قلب تك بطنی بدون تنگی پولمونر
• TAPVC

بیماری های مادرزادی قلبی سیانوزدهنده و جریان ریوی نرمال:

• Pulmonary Av Fistula
• LSVC to LA

بیماری های قبلی مادرزادی بدون سیانوز:

• با شانت چپ به راست
  • ASD: نقص دیواره بین دهلیزی
  • VSD: نقص دیواره بین بطنی
  • PDA: مجرای شریانی باز

بیماری های قبلی با تنگی دریچه:

• تنگی دریچه ریوی (Pulmonary Valve Stenosis)
• تنگی دریچه آئورت
• كوآكتاسیون آئورت

بیماری های اكتسابی قلبی:

• پریكاردیت
• میوكاردیت
• تب روماتیسمی قلبی
• بیماری كاوازاكی
• آندوكاردیت عفونی

دسته دیگر بیماری های قلب كودكان آریتمی های قلبی می باشد.

بعضی از بیماری‌های قلبی مادرزادی فقط نیاز به پیشگیری و ویزیت‌های دوره‌ای جهت بررسی و ارزیابی جهت وزن‌گیری و رسیدن زمان مناسب جهت جراحی با اینترونشن بیماری قلبی دارد.در بعضی کودکان بیمار درمان دارویی هم توصیه می‌شود. داروی مورد استفاده بسته به نوع بیماری دیورتیک (ادرارآور)، انیوتروپ، ضد انعقاد مثل وارفارین و ضد پلاکت مثل آسپرین و ... می‌شوند.

درمان و بستن سوراخ‌ها با اینرونشن از طریق رگ‌های محیطی بدون باز کردن جراحی قفسه سینه انجام می‌گردد. درمان جراحی جهت بیماری‌های قلبی پیشرفته انجام می‌گردد. در بعضی بیماران با نارسایی قلبی و آریتمی قلبی علاوه بر درمان دارویی نیاز به تعبیه و کاشتن دستگاه ضربان‌ساز (بیس میکر قلبی) در بدن بیمار می‌شود. ضربان‌ساز قلب (باطری قلب) عملکردی هوشمندانه و شبیه به قلب انسان دارد. در مورد نارسایی قلبی که مقاوم به درمان دارویی شده‌اند، استفاده از وسایل کمکی قلب مثل VAD و ECMO جهت پلی به سمت پیوند قلب استفاده می‌شود.

در بعضی بیماران با آریتمی و بلاک قلبی نیازمند کاشت دستگاه شوک‌دهنده قلب داخل بدن در کودکان با وزن 35 کیلوگرم به بالا داریم.

بررسی رگ‌های خونی قلب کودکان توسط پرتونگاری جهت تشخیص دقیق بیماری قلبی در کودکان استفاده می‌شود.

معمولا بعد از کت آنژیوگرافی و بستن سوراخ با وسیله از طریق رگ‌های محیطی به مدت 1 تا 2 روز در بیمارستان بستری می‌باشد و کودک محدودیت حرکت از چند روز تا چند هفته دارد. بعد از استنت‌گذاری و بستن با وسیله نیاز به مصرف دارو به مدت محدود دارد.

در صورتیکه در ویزیت پزشکی فشارخون در حد خفیف یا متوسط باشد و علائم حاد پرفشاری نداشته باشد، به فاصله یک یا دو هفته بعد توسط پزشک تکرار می‌شود یا هولتر 24 ساعته فشارخون در منزل انجام می‌شود. ولی اگر فشار خون خیلی بالا باشد یا همراه سردرد، تاری دید و خون دماغ و ... باشد، باید کودک بستری و کنترل اولیه فشارخون در بیمارستان انجام می‌شود.

سردرد، تپش قلب، بی قراری، خونریزی بینی، تنگی نفس، خستگی، سرگیجه، تاری دید

در کودکان سالم از 3 سالگی شروع می‌شود و سالی یکبار حتما توسط پزشک اندازه‌گیری می‌شود.

• خستگی مفرط، ضعف و بی حالی، تپش قلب و درد قفسه سینه
• سرگیجه و غش کردن، تنگی نفس، تنفس سریع
• فشارخون پایین

• نوزادان یک تا 11 ماهه ←160-80 ضربه در دقیقه
• کودکان یک تا 2 ساله ←130-80 ضربه در دقیقه
• کودکان 3 تا 4 ساله ←85-55 ضربه در دقیقه
• کودکان 5 تا 6 ساله ←115-75 ضربه در دقیقه

البته این تعداد از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تشخیص به عهده فوق تخصص قلب می‌باشد. آریتمی قلبی در کودکان اهمیت دارد و می‌تواند زمینه ساز سایر اختلالات باشد.

• هر گاه که شک ب مشکلات قلبی بخصوص آریتمی‌ها داریم.
• کودک 2 حمله ضربان قلب بالا و تپش قلب
• کودک 2 درد قفسه سینه گهگاهی
• کودک 2 سنکوپ مکرر
• همراهی علائم نوروژیک و قلبی باهم
• بررسی احتمال بروز مرگ ناگهانی قلبی در کودکان ورزشکار حرفه‌ای

1. آنرا به هیچ وجه از بدن خود دور نکند.

2. پرهیز از استحمام موقع انجام هولتر

3. دوری از مسواک برقی، مایکروویو، ریش تراش، آهنربا، صندلی و تخت‌های ماساژ الکتریکی

4. هنگام بروز تپش قلب و سرگیجه، دکمه دستگاه را برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب فشار دهید.

پزشک فوق تخصص قلب کودکان معاینه انجام می‌دهد و در صورت نیاز نوار قلب، عکس برداری قفسه سینه درخواست می‌کند و اکوکاردیوگرافی انجام می‌دهد.

در اکثر موارد نیازی به درمان همانژیوم نیست و خود به خود خوب می‌شود.

درمان در صورت: همانژیوم بزرگ، انسداد بینایی یا حرکات چشم مختل، زخمی شدن همانژیوم و خونریزی

هیچگونه خطر یا عارضه ای ندارد و فقط احتمال حساسیت به چسب الکترود وجود دارد.

هیچ خطری برای جنین ندارد و یک آزمایش فراصوتی است. در 3 ماهه دوم بین 18 تا 22 هفتگی انجام می‌شود.

برای پیشگیری از آندوکاردیت، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.

1. مراقبت های قبل بارداری: مراقبت از سلامت عمومی و پرهیز از دخانیات

2. مراقبت های دوران بارداری: مصرف مکمل های ویتامینی و جلوگیری از عفونت های ویروسی

3. شیردهی طبیعی: شیرمادر حاوی مواد مغذی و آنتی بادی های مفید برای قلب نوزاد است

4. تغذیه سالم: مصرف موارد غذایی سالم، کاهش مصرف نمک و چربی های اشباع

عوامل وراثتی: سابقه بیماری قلبی در مادر در درجه اول و بعد فرزند دیگر خانواده و پدر احتمال بروز بیماری قلبی را در جنین بیشتر می‌کند.

عوامل محیطی: مصرف دخانیات حتی به صورت غیرفعال (بوی سیگار در محیط مادر باردار) استفاده از داروهای خاص (لیتیوم، کایتوپریل و ...)، عفونت های ویروسی مادر در بارداری (مثل سرخجه و ...)، تماس با مواد شیمیایی زیست محیطی، زندگی در محیط با هوای آلوده

عوامل خطر مادری: وجود بیماری در مادر باردار مثل: دیابت مادر، فشارخون بالا، سن بالا، چاقی،مصرف داروهای خاص

عوامل زایمانی

تغذیه سالم و پرهیز از مصرف نمک و چربی های اشباع و فعالیت منظم و کافی جهت نگهداری وزن ایده آل کمک کننده است. به منظور پیشگیری از بیماری قلبی و داشتن فشارخون مناسب باید وزن خود را در حالت ایده آل نگه داشته و 30 دقیقه ورزش با شدت مناسب به صورت منظم و روزانه توصیه می‌شود. هدف از ورزش کردن این است که فعال باشید و کالری بسوزانید.

شاخص توده بدنی نوجوان باید در حالت نرمال باشد و اضافه وزن نداشته باشد. در صورت تناسب اندام و وزن ایده آل فشار خون نوجوان کاهش می‌یابد و احتمال بروز امراض قلبی کمتر می‌شود. سطح مناسب کلاژن در بدن التهاب را کاهش داده، باعث کاهش کلسترول لد در خون می‌شود و از بروز پلاک و باریک شدگی شریان ها جلوگیری می‌گند و به حفظ سالمت شریان ها کمک می‌کند.

در رژیم غذایی توصیه می‌کنیم از موارد غذایی کم کالری و در عین حال مغذی استفاده شود و از غذاهای با مقادیر بالای شکر، نمک، نوشیدنی های الکلی و روغن های نیمه هیدروژنه پرهیز شود. خوردن میوه و سبزیجات، آجیل و مغزها و روغن های مفید مثل روغن زیتون و روغن کنجد، افزایش مصرف غلات، محدود کردن مصرف گوشت قرمز به یک تا 2 بار در ماه، مصرف ماهی های چرب 2 بار در هفته توصیه می‌شود. گوجه فرنگی حاوی رنگدانه لیکوپن و یک آنتی اکسیدن قوی می‌باشد، همچنین حاوی پتاسیم، ویتامین C و فیبر می‌باشد که برای سلامت قلب مفید است.

1. در صورتیکه ضربان قلب کودک موقع تپش قلب بیشتر از 180 ضربه در دقیقه باشد، حتما نوار قلب موقع تپش برای تشخیص بعدی گرفته شود.

2. جهت کاهش ضربان قلب پاهای کودک به مدت 1 تا 2 دقیقه در یک لگن آب سرد قرار گیرد.

3. گرفتن دستان کودک زیر آب سرد به مدت 1 تا 2 دقیقه در آرامش کودک موثر است.

4. می توانید یک حوله خیس شده در آب سرد روی چاکرای شبکه خورشیدی (چاکرای سوم یا پایین قفسه سینه) قرار دهید تا بدن کودک آرام شود.

- در صورتیکه مادر سابقه بیماری قلبی دارد

- سابقه بیماری قلبی در فرزندان قبلی خانواده یا پدر

- سابقه بیماری دیابت، لوپوس، فنیل کتونوری یا بیماری خود ایمنی در مادر

- سابقه سقط های مکرر قبلی

- سابقه نازایی در مادر و بارداری با روش های کمک باروری (IVF)

- سابقه مصرف داروی خاصی در مادر مثل لیتیوم، داروی ضد تشنج و فشارخون و ...

- سابقه عفونت ویروسی (کووید، سرخجه و ...) طی بارداری در مادر

- وجود آنومالی در سونوگرافی بارداری یا NT بالا

- در آزمایشات مادر آلفا فیتوپروتئین یا HCG بالا گزارش شده است

- در بررسی قلبی جنین تندی یا کندی ضربان قلب جنین یا نامنظمی داشته باشد.

هفته 18 تا 22 بارداری بهترین زمان انجام اکو جنین می‌باشد.

توصیه ما قبل از 19 هفته بارداری انجام گردد.

اکو قلب جنین توسط امواج صوتی بی خطر انجام می‌گردد و تا کنون عاضه ای مشاهده نشده است.