علائم حیاتی نوزاد

برای جلوگیری از کاهش حرارت بدن نوزاد و سرد شدن وی می بایست:

·         تماس پوست با پوست مادر و نوزاد هر چه سریع تر و به مدت طولانی تر، برقرار گردد

·         گرمای اتاق بین ۲۵ تا ۲۷ درجه سانتی گراد باشد

·         از پوشش مناسب فصل برای نوزاد استفاده شود

·         تغذیه از پستان مادر، به طور مکرر انجام شود

·         از گذاردن نوزاد روی سطوح سرد و کنار پنجره و یا در معرض جریان هوا، برای تعویض پوشک و یا لباس خیس نوزاد، خودداری شود. پوشک و لباس خیس نوزاد نیز باید هر چه زودتر تعویض گردد

·         سر نوزاد با کلاه پوشانده شود و در هفته های اول زندگی نیز برای گرم نگهداشتن پاها از جوراب استفاده شود

به نوزادانی که قبل از هفته 37 جنینی بدنیا می آیند در اصطلاح نارس یا زودرس گفته می‌شود. که معمولآ به علت حاملگی های سنین نوجوانی، فاصله کم میان بارداری‌ها، خانواده هایی که سابقه زایمان بیش از ۲ فرزند دارند، می‌باشد.

ظاهر و پوست

·         می بایست به ظاهر نوزاد کاملاً توجه داشت تا در صورت مشاهده مورد مشکوک به پزشک اطلاع داده شود.

·         پوست نوزاد طبیعی صورتی مایل به قرمز است در صورت کبودی پوست صورت و یا رنگ پریدگی وی باید با پزشک مشورت شود.

·         هنگام زردی پوست صورت نوزاد نیز باید برای گرفتن دستورات لازم مراقبتی و یا درمانی با پزشک مشورت شود.

·         گاهی پوست نوزاد با پوشش چرب و سفید رنگی به نام ورنیکس پوشیده میشود که این ماده از پوست محافظت می نماید و با اولین شست و شو پاک میشود.

·         پوست بدن بعضی از نوزادان خصوصاً نوزادان نارس نرم است و در بعضی از نوزادان به ویژه آنهایی که بعد از هفته ۴۰ بارداری به دنیا می آیند چروکیده و همراه با پوسته ریزی است که طبیعی بوده و نیاز به چرب کردن ندارد. پوست بدن نوزادان توسط موهای نرمی پوشیده شده است که بعد از ۱ تا ۲ هفته از بین می رود.

·         در برخی نوزادان، مویرگهای بعضی از نقاط پوست نظیر وسط پیشانی، پشت کردن و روی پلک فوقانی ممکن است بر جسته و صورتی رنگ باشد که به آنها اصطلاحاً همانژیوم گفته میشود. این حالت طبیعی بوده و معمولاً به تدریج محو می شوند.

·         در طی ۲ تا ۳ روز اول تولد، بثورات نوزادی به شکل برجستگی های سفید رنگ روی پوست نوزادان شایع بوده و در اکثر نقاط بدن به جز کف دست و پا ظاهر میشوند و بتدریج در طی یک هفته خود به خود از بین میروند. در صورتی که این بثورات قرمز و یا چرکی شود می بایست به پزشک مراجعه نمود.

برای درمان راش با جوشهای ریز و قرمزی که بین رانهای نوزاد ظاهر میشود، همواره باید این نواحی را تمیز و خشک نگه داشت. برای تسریع در بهبودی، بهتر است این نواحی را در معرض هوا و در صورت امکان نور خورشید قرار داد. از دست زدن به چشم نوزاد باید خود داری نمود و در صورت مشاهده ترشح چرکی و یا اشک ریزش به پزشک مراجعه شود. تورم پلک نوزاد در هنگام تولد شایع است و ممکن است همراه با ترشحات مخاطی باشد. اگر این حالت در اولین روز زندگی دیده شد، جای نگرانی نیست معمولاً خود به خود بهبود می یابد. در صورت تورم و قرمزی پلکها همراه با ترشحات چرکی باید به پزشک مراجعه شود.

·         کشیدن سورمه به چشم نوزاد به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

·         از ریختن هرگونه قطره و یا مایعاتی نظیر چای، درون چشم نوزاد خودداری شود. رگه های خونی ملتحمه چشم نوزاد طبیعی بوده و در عرض ۱ تا ۲ هفته اول بعد از تولد، خود به خود بهبود می یابد.

·         در بعضی مواقع ممکن است در موقع تمرکز، یک چشم انحراف پیدا کند ولی این حالت موقتی است و بعد از ۵ تا ۶ ماهگی از بین می رود. اگر انحراف چشم (لوچی) در موقع متمرکز کردن دو چشم بر یک شی بعد از ۶ ماهگی ادامه یابد چشمان کودک باید توسط چشم پزشک معاینه گردد.

اگر در هنگام گریه کردن یک طرف دهان نوزاد بیشتر از طرف دیگر حرکت کند، احتمالاً اعصاب صورت صدمه دیده است و باید به پزشک مراجعه شود.

در بعضی از نوزادان به طور نادر ممکن است کام نوزاد و یا لب او به خوبی تشکیل نشده و دارای شکافی باشد که در آن صورت ممکن است نیاز به گذاشتن کام مصنوعی توسط دندانپزشک برای نوزاد و ادامه تغذیه وی با شیر مادر باشد.

برفک، یکی از شایعترین بیماریهای دهان نوزاد می باشد. این عارضه به صورت ترشحات سفید و پنیری بر روی زبان، سقف دهان و سطح داخلی گونه ها دیده می شود. در صورت رویت برفک دهان به پزشک مراجعه گردد.

بهتر است نوزاد قبل از یک ماهگی، از نظر شنوایی غربالگری شود. در بسیاری از بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها که برنامه غربالگری شنوائی انجام می شود، این بررسی در روز اول تولد در بالین نوزاد انجام می شود.

سوراخ کردن گوش نوزاد دختر باید با وسایل استریل و تمیز در شرایط کاملاً بهداشتی انجام شود اگر چه این امر در دوران نوزادی توصیه نمی شود و بهتر است به بعد از ۶ ماهگی موکول گردد.

بندناف همیشه باید خشک، تمیز و باز نگه داشته شود بنابراین نباید از ناف بند استفاده کرد. پوشک را باید طوری بست که بند ناف داخل پوشک قرار نگیرد تا به ادرار آغشته نشود.

بعضی از مادران تصور می کنند تا بند ناف نیفتاده، نباید نوزاد را استحمام کرد. این باور درست نیست و استحمام نوزاد مخصوصاً تمیز کردن اطراف ناف در زودتر افتادن بند ناف مؤثر است.

در صورت قرمزی اطراف بند ناف، بوی بد و یا ترشح از بند ناف باید فوراً به پزشک مراجعه نمود.

توصیه می‌شود بندناف از نظر خونریزی احتمالی حداقل روزی یکبار مشاهده شود.

فتق نافی ( بیرون زدگی ناف ) نسبتا شایع است. اگر قطر آن کمتر از ۲ سانتی متر باشد نیازی به درمان ندارد و اغلب در سال‌های اول زندگی خود به خود بهبود می یابد مگر آنکه اندازه آن بزرگتر از حد معمول باشد.

چرخش خفیف انگشتان پا به سمت داخل (پا چنبری) وضعیتی بسیار شایع و ناشی از وضعیت نامناسب جنین در رحم مادر است که در طی چندروز خود بخود بهبود می یابد. اما اگر علت آن مشکل در استخوان پا باشد، باید بررسی های لازم توسط پزشک صورت گیرد. معمولاً این مشکل با ورزش دادن و یا گچ گرفتن پاها بر طرف میگردد.

در رفتگی مفصل ران که شاید اصطلاح نارس بودن مفصل ران صحیح تر باشد، در بعضی از نوزادان خصوصاً نوزادان دختر شایع و با تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب و به موقع اکثرا قابل درمان و اصلاح می باشد.

در بعضی از نوزادان دختر ممکن است از دستگاه تناسلی، ترشحاتی همراه با رگه های خونی خارج شود که طبیعی است و به علت قطع هورمون‌های زنانگی مادر است که در طی بارداری نوزاد در معرض آن بوده و نیازی به پاک کردن ترشحات نیست زیرا بعد از چند روز خود به خود قطع خواهد می شود.