مراقبت‌های بارداری

تغییرات ناشی از بارداری در اعضای مختلف بدن

رحم:

بلافاصله پس از زایمان، رحم شروع به کوچک شدن میکند، به طوری که در عرض ۲ هفته به داخل حفره لگن بر میگردد. اندازه رحم پس از ۴ تا ۶ هفته تقریباً برابر اندازه زمان قبل از بارداری است. گاهی درد و انقباض هایی در رحم مانند زمان قاعدگی وجود دارد که اصطلاحاً به آن "پس درد" می گویند. این دردها در زمانی که مادر به نوزاد شیر میدهد بیشتر می شود. با گرم نگه داشتن، شل کردن عضلات، تنفس عمیق و مصرف مسکن (با نظر پزشک)، می توان درد ناشی از انقباض را کاهش داد. معمولاً در روز سوم از شدت دردها کاسته می شود. در کسانی که اپیزیاتومی شده اند، استفاده از کیسه یخ بر روی محل بخیه ها در چند ساعت اول پس از زایمان، حمام آب گرم در ۲۴ ساعت اول پس از زایمان، دراز کشیدن به پهلو، استفاده از بالش هنگام نشستن و انجام تمرینهای مناسب به کاهش درد و بهبود سریع آن کمک می کند.

عملکرد مثانه:

لازم است به طور مرتب مثانه مادر تخلیه شود. فقط گاهی ممکن است به علت اپی زیاتومی، در هنگام ادرار کردن، احساس درد کند که بتدریج بهبود می یابد. تداوم هر نوع مشکل در ادرار کردن مانند سوزش و یا درد نیاز به بررسی دارد.

عملکرد روده ها:

عدم دفع مدفوع تا ۲ روز اول پس از زایمان به علت تخلیه احتمالی و کاهش فعالیت روده ها حین زایمان، طبیعی است. اصلاح رژیم غذایی (مصرف مایعات و مواد فیبردار)، تحرک زود هنگام و تمرینهای کششی از یبوست و در نتیجه بروز عوارض آن جلوگیری میکند. توصیه می شود در صورت نبود احساس دفع، از زور زدن اجتناب شود.

دیواره شکم:

پس از زایمان عضلات دیواره شکم، نرم و شل باقی میماند و چند هفته طول میکشد تا توانایی کشش عضلات به حالت اولیه باز گردد. با انجام تمرینهای کششی میتوان به جمع شدن سریعتر و بهتر عضلات شکم کمک کرد. استفاده از شکم بند به تنهایی موثر نیست.

کاهش وزن: بلافاصله پس از زایمان، در اثر تخلیه رحم و خروج جنین و جفت، وزن بدن مادر حدود ۵ تا ۶ کیلو گرم کاهش می یابد. که معمولاً ۶ ماه بعد از زایمان، مادر به حدود وزن قبل از بارداری خود بر میگردد. اگر مادر به نوزادش شیر بدهد، امکان برگشت به وزن قبلی بیشتر است. فعالیت بدنی و نحوه تغذیه در میزان کاهش وزن پس از زایمان و مدت زمان لازم برای کاهش وزن موثر است.

استراحت:

به دلیل طولانی بودن زمان زایمان، تأثیر داروهای بیهوشی، شیردهی و بیخوابی و نگهداری از نوزاد، خستگی مادر بسیار شایع است. لذا اطرافیان باید شرایطی را ایجاد کنند که مادر بتواند در روزهای اول، استراحت و خواب بیشتری داشته باشد. فراهم کردن محیط آرام و راحت و نیز کم کردن دید و بازدیدها در این روزها ضروری است. مادر میتواند فعالیتهای معمول روزانه خود را بتدریج شروع کرده و افزایش دهد.